Donuk omuz hastalığı (frozen shoulder, adheziv kapsülit, donmuş omuz)
Donmuş omuz hastalığı; omuz ekleminde hareket kısıtlılığı ve ağrıyla seyreden bir rahatsızlıktır. Belirtiler tipik olarak sinsi başlangıçlı olup zamanla şikâyetler artar, ilerler ve hastalığın iyileşme süresi 1 ila 3 yıl arasında değişebilir.

Donuk omuz en çok kimlerde görülür?
Donuk omuz genelde 40 – 60 yaş arası ve kadınlarda daha sık görülmektedir. Şeker hastalığı donuk omuz için en önemli risk faktörüdür. Ayrıca tiroid bezi hastalıkları, felç(inme) geçiren hastalar, meme veya kalp ameliyatı sonrası, Parkinson hastalığı ve uzun süre omuzu hareketsiz kalan bireylerde donuk omuz gelişme riski yüksektir. Hastaların üçte birlik kısmında iki taraflı olabilir. Omuz çevresi kırıkları veya ameliyatlarından sonra da omuzda hareket kısıtlılığı gelişebilir, ancak bunların seyri ve tedavisi farklıdır.

Donuk omuz hastalığı nasıl meydana gelir?
Donuk omuz, eklemi çevreleyen dokuların, özellikle de eklem kapsülünün kalınlaşıp sertleşmesi sonrası ortaya çıkar. Kalın ve kısalmış olan dokular omuz ekleminin hareketlerini engeller. Genel olarak donuk omuz yavaş seyirlidir ve şu evreleri içerir;
• Evre 1 (Yangı evresi): Omuzda şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı ile seyreder. Gece ağrısı olabilir, omuzun hareketleri her yöne ağrılıdır. Bu evre yaklaşık 1-3 ay sürer.
• Evre 2 (Donma evresi): Hastalığın başlangıcından sonraki 3-14. aylar arasında görülür ve ağrı giderek azalır ancak hareket kısıtlılığı belirgindir.
• Evre 3 (Çözülme evresi): Hastalığın başlangıcından sonraki 15-24. aylar arasında görülür, ağrı iyice azalır ve omuz hareketleri yavaş yavaş geri döner. İkinci yılın sonunda hastalığın çoğu bulgusu azalmıştır ancak hastaların yaklaşık beşte birinde hala rahatsız edici bir ağrı ve hareket kısıtlılığı vardır.

Donuk omuz hastalığı nasıl tedavi edilir?
Donuk omuzda öncelikli tedavi cerrahi dışı yöntemlerdir. Anti-inflamatuvar ilaçlar ve eklem içi kortizon enjeksiyonları ağrı kontrolü için yararlıdır. İlk evrelerde yangıyı artırmayacak özenli germe egzersizleri ve buz uygulamaları yapılır. Donma evresine geçtikten sonra ve ağrı azaldığında, daha zorlayıcı fizik tedavi yöntemlerine geçilebilir.
En az 6 aylık tedaviye cevap vermeyen hastalarda, genel anestezi altında manipülasyon (mobilizasyon) yapılabilir. Manipulasyon sırasında tam kas gevşemesi sağlandıktan sonra çeşitli manevralar ile omuz kapsülü gevşetilir ve omuz hareketlendirilir.
Sonrasında yapılacak ciddi bir rehabilitasyon programı ile kazanılan omuz hareketleri korunur. Manipulasyon ile omuz hareketleri kazanılamıyorsa artroskopik cerrahi ile omuz hareketleri kazanılabilir. Artroskopi sırasında kalınlaşmış ve hareketi engelleyen yumuşak dokular kesilerek gevşetilir.
Sonraki rehabilitasyon programı manipülasyon ile benzerdir. Hastaların % 5-10’unda donuk omuz tekrarlayabilir.