Bankart lezyonu, tekrarlayan omuz çıkıkları sonucu omuz eklemindeki labrum (omuz destek kıkırdağı) ve çevresindeki bağ dokularının zarar görmesi ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Omuz çıkıkları genellikle büyük travmalar sonucu ilk kez meydana gelir; ancak yeterli tedavi uygulanmadığında veya eklem yeterince korunmadığında ikinci ve üçüncü çıkıklar çok daha kolay oluşabilir.
Özellikle 20 yaş altındaki bireylerde, ilk omuz çıkığı yaşandığında tekrar çıkık yaşama olasılığı %80’in üzerine çıkabilir. Tekrarlayan bu çıkıklar, Bankart lezyonunun başlıca nedenidir.
Bankart lezyonu sadece labrum yırtığı ile sınırlı kalmaz; omuz ekleminde kireçlenmeye, kas ve tendonlarda kalıcı hasarlara yol açabilir ve günlük aktivitelerde ciddi sınırlamalara neden olabilir.
Tekrarlayan Omuz Çıkıkları ve Tipleri
Bankart lezyonu, çıkık tipine göre farklı şekillerde ortaya çıkabilir:
1. Travmatik Çıkıklar
İlk omuz çıkığı genellikle düşme, çarpma veya trafik kazası gibi büyük bir travma sonrası oluşur. Bu çıkıklarda labrum yırtığı sıklıkla görülür ve tedavi edilmediği takdirde eklem instabilitesi artar. Travmatik çıkıklarda genellikle cerrahi tedavi önerilir; çünkü konservatif yöntemler çoğu zaman yeterli olmaz.
2. Atravmatik Çıkıklar
Günlük hareketler sırasında omuzda zorlamalar sonucu ortaya çıkan çıkıklardır. Bu tip çıkıklar genellikle iki omuzda birden görülebilir. Fizik tedavi çoğu zaman başarılıdır; doğru egzersiz ve kas güçlendirme ile hastaların %80’i iyileşme sağlar. Ancak fizik tedavi etkili olmadığında cerrahi yöntemler devreye girer.
3. İstemli Çıkıklar
Bazı hastalar kendi omuzlarını istemli olarak çıkarıp yerine koyabilir. Bu durum genellikle omuz kaslarının zayıflığından veya eklem instabilitesinden kaynaklanır. İstemli çıkıklar da fizik tedavi veya cerrahi yöntemler ile tedavi edilebilir; ancak hasta kendi başına çıkık oluşturmayı bırakmalı ve profesyonel destek almalıdır.
Bankart Lezyonu Tanısı
Bankart lezyonu tanısı, genellikle şu adımlar ile konur:
- Hastanın çıkık öyküsünün detaylı şekilde alınması
- Fizik muayene ile omuz eklemindeki instabilitenin değerlendirilmesi
- MR veya artrografi ile labrum yırtığının ve eklem yapısının görüntülenmesi
Kesin tanı için görüntüleme yöntemleri son derece önemlidir; çünkü Bankart lezyonu genellikle diğer omuz yaralanmaları ile birlikte görülebilir.
Bankart Lezyonu Tedavisi
Bankart lezyonunun tedavisinde amaç, omuz ekleminin stabilitesini sağlamak, tekrarlayan çıkıkları önlemek ve hastanın günlük aktivitelerini normale döndürmektir. Tedavi yöntemi, hastanın yaşı, aktivite düzeyi ve lezyonun büyüklüğüne göre belirlenir.
1. Konservatif Tedavi
- İlk kez çıkık yaşayan ve yırtığı küçük olan hastalarda uygulanabilir.
- Kol askısı kullanımı ve istirahat önerilir.
- Fizik tedavi ile omuz kasları güçlendirilir, hareket açıklığı korunur.
- Ağrı ve iltihap için non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID) kullanılabilir.
2. Cerrahi Tedavi
- Tekrarlayan çıkıklarda veya büyük labrum yırtıklarında cerrahi yöntemler tercih edilir.
- Artroskopik Bankart ameliyatında, omuz içerisine sıvı verilerek eklem alanı genişletilir ve küçük bir delikten kamera ve cerrahi aletler ile yırtık onarılır.
- Cerrahi müdahale ile labrum yerine dikilir ve eklem stabilitesi sağlanır.
Cerrahi sonrası kol genellikle askıya alınır ve iyileşme süresi boyunca omuz hareketleri kısıtlanır. Fizik tedavi ile kas güçlendirme ve hareket açıklığı yeniden kazanılır.
Bankart Lezyonu Sonrası İyileşme Süreci
- İlk 4–6 hafta kol askıda tutulur ve ağır aktivitelerden kaçınılır.
- Fizik tedavi ile omuz kasları güçlendirilir ve eklem stabilitesi artırılır.
- Tam iyileşme süreci genellikle 3–6 ay sürer.
- Erken ve uygun tedavi ile hastalar eski günlük aktivitelerine ve spor hayatına dönebilir.
Youtube Videos
